Uitstapjes & Bezienswaardigheden

Tussen de jachthaven en de Noordzee bevindt zich over een afstand van ca. 2 kilometer, de havengeul.
In Nieuwpoort-Bad kan men deze havengeul oversteken, dankzij een veerdienst die hier dagelijks opereert.
Op de rechteroever ligt het natuurgebied “De IJzermonding” met aansluitend de duinen en de voormalige marinebasis van Lombardsijde. Op de linkeroever bevinden zich enkele technische installaties zoals de kuisbank voor vissersboten, aanlegsteigers voor reddings- en loodsdiensten, herstelplaatsen en –loodsen voor jachten.
Langsheen de Havengeul is recent een volledig nieuwe fiets- en wandelpromenadeaangelegd, die een perfecte verbinding vormt tussen het historische centrum en de Kaai enerzijds, en de badplaats anderzijds. Daarmee heeft Nieuwpoort één van de mooiste stukjes wandel- en fietsroute langsheen de Kust. De promenade is gedeeltelijk in hardhout aangelegd (het wandelgedeelte) en een gedeelte in roze kasseitjes (fietsgedeelte). Ongeveer halfweg deze route is boven het water een uitkijktorengebouwd, die schitterende panorama’s over de jachthaven, de monding van de IJzer en het natuurreservaat biedt.

Natuurreservaat De IJzermonding

Een natuurreservaat met een zeldzame rijkdom aan fauna en flora die, behalve in het Zwin, in België zijn gelijke niet vindt. Het zoete water van de IJzer, de enige rivier in België die rechtstreeks in de Noordzee uitmondt, vermengt er zich met het zilte zeewater. Door de getijdenwerking heeft er zich een enig slikken- en schorrengebied gevormd, een ideale voedingsbodem voor een rijke variëteit aan bodemdieren zoals wormen, slakken, wieren, schelpen en kreeftachtigen. Geen wonder dat waadvogels zoals de scholekster, de bonte strandloper en de wulp hier bij laag tij hun kost komen zoeken.
De voortdurende wisselwerking tussen zout en zoet water in de IJzermonding schept tevens een bijzondere biotoop, gekenmerkt door zoutminnende planten zoals de zeekraal, de zeeweegbree en de lamsoor.
Bezoeken zijn enkel mogelijk onder begeleiding.

Het natuurreservaat De IJzermonding is een domein van het Agentschap voor Natuur en Bos.

De gratis veerboot ‘De Nieuwe Visie’ verbindt de twee oevers van de IJzer en biedt een hele brok nostalgie. Aan de overkant kun je door het natuurreservaat De IJzermonding wandelen of de vuurtoren van dichtbij bewonderen. En dat is allemaal gratis!

Ben je een wandelaar of fietser ? Dan is het zeker de moeite om de havengeul is over te steken.

Enkel tijdens de weekends, feestdagen en schoolvakanties:

van 1 oktober t.e.m. 31 maart: 9.45 u – 13 u. en 13.30 u – 16.45 u
van 1 april t.e.m. 30 september: 9.30 u – 13 u. en 13.30 u – 20 u.
Veerdienst Nieuwpoort Linkeroever, Paul Orban Promenade 5, 8620 Nieuwpoort
Veerdienst Nieuwpoort Rechteroever, Oude Zeedijk, 8620 Nieuwpoort

Daniel Buren
°1938, Frankrijk

Daniel Buren bevraagt de essentie van kunst en staat kritisch tegenover de systemen die dat ondersteunen. Hij werkt met zeer gevarieerde materialen maar sinds de jaren ‘60 steeds met een vast patroon: witte strepen met een identieke breedte van 8,7 centimeter, afgewisseld door éénzelfde kleur. Met zijn minimalistische werkwijze probeert hij de kern van het schilderen te vatten: licht en kleur, voor- en achtergrond… Ruimtelijke bewustwording is essentieel. Met Le Vent souffle où il veut wekt hij de illusie van een bos door honderd vlaggenmasten dicht op elkaar te plaatsen. Aan de masten hangen zogenaamde windhanen. De bezoeker kan tussen de vlaggenmasten rondwandelen en zich laten verglijden in een oase van kleur.

De bouw van dijken, de aanleg van sloten en kanalen en het aanbrengen van sluizen hebben er toe geleid dat het oorspronkelijk slikken- en schorrenlandschap van het hinterland, tot vruchtbare landbouwgrond ingepolderd werd. Zonder ingenieus afwateringssysteem zouden de polders bij springtij nog steeds blank staan. Een cruciaal punt in dit drainagesysteem is het sluizencomplex “De Ganzenpoot”.
De vannen of uitlaatsluizen maken mogelijk dat de lage polders zich kunnen ontdoen van het overtollige water, terwijl de sluizen het waterpeil van de kanalen ten behoeve van de scheepvaart regelen. De deuren van de vannen zijn bij vloed gesloten, bij eb worden ze geopend om het overtollige water naar zee te loodsen. De eigenlijke sluizen worden gebruikt voor het versassen van schepen.

In het verleden heeft het sluizensysteem van Nieuwpoort, door onderwaterzetting, er herhaaldelijk voor gezorgd de stad te vrijwaren van overrompeling en bezetting door vreemde legers. Franse en Duitse invallers hebben het aan den lijve, en tot hun scha en schande, moeten ondervinden.
De onderwaterzetting in 1914 tijdens “De Grooten Oorlog” blijft daarbij het meest tot de verbeelding spreken: op 4 augustus 1914 breekt de hel los en rolt de pletwals van de Duitse keizer Willem II ons land binnen. Koning Albert I doet een tragische oproep om de laatste lap grond die nog rest, afgezoomd door IJzer en Ieperlee, en met de zee in de rug, tot het uiterste te verdedigen. Deze verdedigingslinie houdt stand dankzij een bondgenoot die het water van de IJzer is. Toezichter van de Noordwatering, Karel Cogge, uit Veurne, kent het hydraulische net van vaartjes, beekjes en afvoerkanaaltjes die via de Nieuwpoortse sluizen hun water met de IJzer uitwisselen; en schipper Hendrik Geeraert uit Nieuwpoort weet hoe met het materiaal om te gaan. Zij openen de sluizen en laten het water het hinterland binnentrekken. Het stijgt buiten zijn oevers en zet de vlakte blank: het dwingt de vijand zich terug te trekken. Het front zal hier gestabiliseerd blijven tot het zegevierend eindoffensief in 1918.

Dit park (Keunepark in de volksmond) werd in 1977 aangelegd. Het vormt een groene buffer tussen de havengeul en de bebouwing langsheen de Albert I-laan, die evenwijdig loopt met de havengeul.
In 2000 werd het park omgedoopt naar “Prins Mauritspark”, en dit naar aanleiding van de herdenking van de Slag bij Nieuwpoort in 1600.

Er staat het Mauritspark heel wat boeiends te wachten. De komende jaren zal het namelijk een grote gedaanteverandering ondergaan. Het park zal meer open zijn naar de IJzer toe en je zal kunnen flaneren op een nieuwe dijk. Vanuit de uitkijktoren Nieuwpoortbankboei zal je kunnen genieten van het mooie landschap. De asfaltpaden worden vervangen door polderklinkers en aan de ligweides komt een moderne kiosk voor diverse voorstellingen. Ook de ideeëntuinen zullen een nieuwe invulling krijgen.

Een bronzen Sint-Bernardushond siert het Hendrikaplein. Hij verwijst naar de patroonheilige van Nieuwpoort-Bad, en krijgt ieder jaar eind augustus het gezelschap van tientallen levende soortgenoten tijdens de bruisende en sfeervolle Sint-Bernardusfeesten.

De juiste data kan u terugvinden op de website van Nieuwpoort alsook een gedetailleerd programma van de festiviteiten.

www.nieuwpoort.be

De frontzate is aangelegd op het voormalige traject van de spoorlijn van Diksmuide naar Nieuwpoort, soms ook gekend als Lijn 74.
Vanaf 1983 werd deze verlaten en ondertussen opgebroken spoorweg als wandel- en fietsroute opengesteld. Gedurende de eerste jaren kon men op het bestaande assenbed van Nieuwpoort naar Diksmuide rijden.
Bij de realisatie van de lange afstandsfietsroute (LF 1- Noordzeeroute) liep een deel van het traject langs de Frontzate. Door het groot succes bij de fietsers en wandelaars werd voor een bredere en betere verharding geopteerd. De nieuwe ‘Frontzate’ werd net voor de zomer 1990 heropend.
Ten tijde van de Eerste Wereldoorlog was ‘de Frontzate’ een belangrijkeverdedigingslinie. Gedurende deze oorlog vervulde Lijn 74 een belangrijke strategische rol, ondermeer tijdens de onderwaterzetting van de IJzervlakte waarbij de spoorwegberm fungeerde als waterkering. Nog tijdens WO I, werden langsheen de spoorlijn kleine bunkers gebouwd. Deze bakstenen schuilplaatsen werden ingegraven in de spoorwegbermen. Een 70-tal hiervan zijn tussen Pervijze en Nieuwpoort de stille getuigen van deze wrede oorlog.
Wie van een fietstocht vol natuur en geschiedenis houdt, zal zich hier beslist thuis voelen.

Op het kunstmatige schiereiland Kromme Hoek, tussen de vlotkom en de Noorderhaven, werden door het Instituut voor het Archeologische Patrimonium van de Vlaamse Gemeenschap de funderingen blootgelegd van de “Vierboete” uit 1284. Het is wellicht de oudste vuurtoren die ooit aan een Europese kust heeft gestaan, wat het belang van de Nieuwpoortse haven in die tijd nog maar eens aantoont. De toren had een doormeter van 8 meter, 20 meter hoogte en een muurdikte van ± 80 centimeter. Hij was opgetrokken in “moeffen”, toenmalige bakstenen van een relatief groot formaat. In 1914werd dit baken door het Belgische leger opgeblazen en in 1930 werd de nog resterende bovengrondse ruïne genivelleerd.

Ook het restaurant onder dezelfde naam is zeker een bezoekje waard. Het bevindt zich echter aan de andere zijde van de haven en dient u te bereiken via tramhalte YMCA Lombardsijde of Nieuwpoort Stad.

Nieuwpoort was gedurende zekere periodes één van de belangrijkste vissershavens van de kust.

Daar Nieuwpoort herhaalde malen belegerd werd kende de haven vele hoogtes en laagtes in zijn bestaan en wisselde vaak van functie. Zo was Nieuwpoort ooit de voorhaven van Ieper en Brugge. Ook was Nieuwpoort op het eind van de 16e eeuw samen met Duinkerke een beroemd zoniet berucht Spaans kapersnest, van waaruit de Hollandse schepen werden aangevallen. Reden genoeg voor Prins Maurits ( zie verder ) van Nassau om een strafexpeditie te ondernemen tegen beide havens. Een expeditie die zijn beslechting vond in de voor onze noorderburen bekende Slag bij Nieuwpoort op 1 en 2 juli 1600.

De vissershaven is gevestigd aan en historisch vergroeid met het noordwestelijke deel van de stad. Langs de aanlegkade die ongeveer één kilometer lang is, liggen de kleurrijke vissersboten. Specialisten zullen hierin een drietal soorten herkennen, die elk specifiek de opdrachten vervullen in de visvangst nl. garnaalschepen, kusttreilers of kleine middenslagtreilers en middenslag- of grote treilers.

De vis die op de Nieuwpoortse visveiling aangevoerd wordt is gevangen op de Noordzee in de gebieden kust en west. De schepen die het gebied kust bevissen zijn maximaal 48 uur op zee en de schepen west ongeveer 5 dagen.
Op de schepen wordt de vis onder de beste omstandigheden bewaard en krijgt dan ook op de veiling het hoogste kwaliteitsmerk.
Behoudens bij zwaar weer op zee is de kustvisserij actief van maandag tot en met zaterdag. Dagelijks kan de vis aangeboden worden op de veiling om 7 of 8u ’s morgens. Men kan de sfeer het best opsnuiven op maandag, woensdag en vrijdag.

Regelmatig zijn er geleide bezoeken aan de vismijn (vraag de evenementenkalender bij de dienst toerisme of check op de website).
Verschillende zalen in hetzelfde gebouw doen daarnaast ook dienst als expositieruimte of als feestzaal.

In het NAVIGO-museum maak je, via een hedendaagse kijk, kennis met de Vlaamse vissersfamilie, de heroïsche IJslandvaarders en de garnaalvissers te paard.
De rijke museumcollectie verenigt erfgoed, kunst, ambacht en natuur van de Noordzee.

Neem ook zeker je tijd om het kustvissersvaartuig OD.1 Martha en de talrijke scheepsmodellen te bewonderen.

Wist je dat je er ook echte Noordzeebewoners kunt ontmoeten?
De sfeervolle Noordzeeaquaria en de kraamkliniek voor hondshaaien staan garant voor een verrassende ontmoeting met onze Noordzeebewoners.

De Dodengang  is een complex van bewaarde loopgraven uit de Eerste Wereldoorlog. De Dodengang ligt naast een bocht van de IJzer in de Diksmuidse deelgemeente Kaaskerke.

Op de linkeroever van de IJzer, bij kilometerpaal 15, staat de naamsteen ‘Petroleumtanks’. Daar had een Duitse eenheid een observatiepost die een bedreiging vormde voor de Belgische stellingen op dezelfde oever. Na verschillende veroverings pogingen werd in de Ijzerdijk een naderingsgang gegraven en versterkt, die uiteindelijk uitgroeide tot een gevechtsloopgraaf: de beruchte ‘Boyau de la Mort’, de Dodengang.

Het complex is het laatste stuk van het Belgische front uit de Eerste Wereldoorlog. Duizenden Belgische soldaten kwamen er in de periode van 1914 tot 1918 om.

Vandaag is de Dodengang beschermd als monument en ondergebracht in de Historische Pool van Defensie. De huidige site is een reconstructie uit 1927-1928 van dit verdedigingscomplex.

Het 340 ha grote Westhoekreservaat is het oudste Vlaams natuurreservaat (opgericht in 1957). Zeereep-, loop- en paraboolduinen, duinpannen, grijze en blonde duinen, duingraslanden en kalkmoerassen getuigen van een levendig landschap.

Het gebied is ook befaamd om zijn archeologische resten vanuit de IJzertijd tot de Vroege Middeleeuwen.

Je wandelt er oa. door de “Romeinse Vlakte”. De centraal gelegen, indrukwekkende stuifduin van meer dan 100 hectare verplaatst zich door de overheersende zuidwesten wind in oostelijke richting met een snelheid van ongeveer 5 tot 10 meter per jaar. Deze enorme zandbak is dan ook gekend onder de naam Sahara.

Tip : wil je een mooi uitzicht over het gebied stap dan aan knooppunt 5 richting knooppunt 6 (200 meter) waar zich aan de ingang van het Calmeynbos links een uitkijkplatform bevindt.

Het openluchtmuseum toont een deel van de Atlantikwall, een verdedigingsgordel uit de Tweede Wereldoorlog. Het is een geheel van bunkers en loopgraven, die gedeeltelijk in hun oorspronkelijke staat werden gerestaureerd. Ze bleven bewaard omdat Prins Karel, de eigenaar van de gronden, zich tegen de afbraak bleef verzetten.

Hier zijn ook stellingen uit de Eerste Wereldoorlog te zien, de batterij Aachen’ uit 1915, waarvan twee observatieposten, vier geschutsbeddingen en een bomvrije schuilplaats zijn bewaard. Met de bouw van de batterij werd gestart op 8 januari 1915 en eind april 1915 was het reeds operationeel. De kanonnen werden onder stalen koepels geplaatst ter bescherming. De geschutstellingen waren met een smalspoorweg verbonden met de verschillende munitieruimtes, die verstopt zaten in de duinen.

Van het Stützpunkt Bensberg uit de Tweede Wereldoorlog zijn personeelsbunkers en accommodaties bewaard. Ze werden gebruikt door Duitse geniesoldaten die instonden voor bunkerbouw.

Kinderboerderij en Vlindertuin

De Kinderboerderij “De Lenspolder” heeft als hoofopdracht kinderen terug in aanraking te laten komen met het boerderijleven. Zo leren ze landbouwproducten kennen en verwerken en kunnen ze boerderijdieren van dichtbij zien en aanraken.

Doorheen de 4 seizoenen voorziet de kinderboerderij een ruim aanbod aan educatieve activiteiten voor groepen en scholen. Deze activiteiten kunnen aangevraagd worden en gaan door in 1 van onze 2 bio-lokalen of op het erf rond de boerderij. Een greep uit het aanbod:

• Jerom de compostworm
• Brood bakken
• Vlinders in de buik
• van schaap tot draad
• …

Tijdens de schoolvakanties organiseert Kinderboerderij “De Lenspolder” ook een aantal activiteiten, hetzij op de boerderij, of op het strand waar kinderen individueel kunnen voor inschrijven. Hou daarvoor de evenementenkalender in de gaten.

De boerderij beschikt over een erf met rondscharrelend pluimvee, een vijver met verschillende eenden, geiten, schapen, ezels, varkens, paard en nog veel meer.

Langs het wandelpad tussen de kinderboerderij en de Elf Juliwijk bloeit sinds 2013 een prachtige vlindertuin naar een ontwerp van tuinarchitect Chris Ghyselen.

Havenrondvaart

De haven van Nieuwpoort is de enige natuurlijke haven van de Belgische kust. Het is een getijdenhaven, gelegen aan de monding van de IJzer. Als kleinste haven van de Belgische kust staat Nieuwpoort thans bekend om de hoge kwaliteit en versheid van de aangevoerde vis en garnaal. Door de stijgende populariteit van de watersport werd de jachthaven uitgebreid, waardoor Nieuwpoort zichzelf de grootste jachthaven van de  Noordeuropese kust mag noemen.

Ontdek tijdens de 1-uur durende rondvaart  het natuurreservaat “Ysermonding”, de Euro-jachthaven, het Albert I monument, de vismijn, het sluizencomplex “de Ganzepoot” en geniet van een prachtig panorama zicht op de Noordzee

Een aanrader voor wie het leven in en rond de haven op een ander manier wil beleven.

Ijzertocht

Vandaag heeft de IJzer zich tot een grensoverschrijdende toeristische recreatieve as, met schitterende natuurgebieden en tal van bezienswaardigheden, ontplooid. Vanuit Nieuwpoort tot Diksmuide biedt deze vaarroute U een ongeëvenaard beeld van de IJzervlakten waar tussen 1914-1918 de kogels en granaten rond de oren floten en dat nu vrede en rust uitstraalt. De belangrijkste blikvangers van deze 2 uur durende IJzertocht zijn de oorlogsmonumenten ter ere van de gesneuvelde soldaten tijdens WO I, de Dodengang en de IJzertoren.

Scheep in en zet een stap terug in een woelige geschiedenis, omringd door de magie van de  fauna en flora, die de Westhoek te bieden heeft.